Inleiding tot explosiebescherming (explosiebeveiliging)
Explosiebeveiliging (ook wel explosiebeveiliging genoemd) kan in alle industrieën snel een probleem worden: Dat komt omdat veel gevaarlijke stoffen waarmee dagelijks wordt gewerkt, een overeenkomstig gevarenpotentieel hebben. Hier vindt u alles wat u moet weten om aan de slag te gaan met explosiebeveiliging: Richtlijnen, maatregelen, indeling in Ex-zones en meer: onze explosiebeschermingsdeskundige beantwoordt in dit interview graag uw vragen.
- Het interview met experts over explosiebeveiliging
- Waar liggen de onzekerheden als het gaat om explosiebeveiliging?
- Hoe ontstaat een explosie?
- Welke richtlijnen moeten in acht worden genomen voor explosiebeveiliging?
- Welke maatregelen kunnen worden genomen ter bescherming tegen explosies?
- Wat moet u weten over het categoriseren van Ex-zones?
- Waar moet u op letten bij de aanschaf van producten voor gevaarlijke omgevingen?
- FAQ - Veelgestelde vragen
- Explosiebeveiliging: potentiële gevaren herkennen en veiligheid garanderen
Het interview met experts over explosiebeveiliging
Wat zijn veelvoorkomende foutenbronnen als het gaat om explosiebeveiliging? Met welke richtlijnen en verplichtingen van de exploitant moet rekening worden gehouden? En waar moet op worden gelet bij het indelen van explosiebeschermingszones? Bastian Bröhenhorst is DENIOS-expert op het gebied van explosiebeveiliging en beantwoordt deze en andere veelgestelde vragen in dit interview. Bekijk nu de video of lees het volledige interview over explosiebeveiliging hieronder.
Meneer Bröhenhorst, waar liggen de onzekerheden als het gaat om explosiebeveiliging?
Een heel belangrijk aspect van explosiebeveiliging is het wegnemen van de angst van mensen. Het gaat niet om normale, kleine industriële ongelukken, zoals een snee met een mes. Op het moment dat er een explosie plaatsvindt, zijn de mogelijke gevolgen verwoestend en kunnen tot de dood leiden. Daarom zijn mensen vaak zo bang dat ze het onderwerp niet actief aanpakken. Het onderwerp explosiebeveiliging wordt van de ene persoon naar de andere doorgeschoven en niemand wil er goed naar kijken. Dit zorgt weer voor grote risico's. Toch zijn er genoeg richtlijnen, hulp en experts om je veilig door dit probleem te loodsen.
Hoe ontstaat een explosie?
Volgens de “explosiedriehoek” (zie diagram) ontstaat een explosie wanneer er drie componenten aanwezig zijn: Zuurstof, een brandbare stof en een ontstekingsbron. Als een ontstekingsvonk een mengsel van zuurstof en brandbaar materiaal (gassen of stof) raakt, ontstaat er een explosie.
De mengverhouding van zuurstof en brandbare stof is erg belangrijk. Als er te veel zuurstof is en heel weinig van de brandbare stof, zal er geen explosie plaatsvinden omdat de concentratie van de brandbare stof veel te laag is. Omgekeerd, als de lucht volledig verzadigd is met de brandbare stof en er is geen zuurstof, zal er ook geen explosie plaatsvinden. Dit wordt de onderste en bovenste explosiegrens genoemd. De mengverhouding kan ook worden gebruikt om een explosie te voorkomen. Dit betekent dat je of zorgt dat er veel zuurstof is of dat de brandbare stof oververzadigd is.
Welke richtlijnen moeten in acht worden genomen voor explosiebeveiliging?
Laten we beginnen vanuit ons perspectief, dat van de fabrikant en distributeur: een belangrijke basis hiervoor is de ATEX-productrichtlijn 2014/34/EU, die in de Europese Unie is geharmoniseerd. Deze ATEX-productrichtlijn specificeert hoe producten moeten worden ontworpen en ontwikkeld zodat ze kunnen worden gebruikt in gevaarlijke omgevingen. Het onderwerp ATEX is diep verankerd in onze processen, met name op het gebied van ontwikkeling. Dit betekent dat we er al mee bezig zijn tijdens het maken van de eerste concepten - zelfs al eerder. Terwijl we nog bezig zijn met het opstellen van de specificaties, praten we met onze productmanager en de verkoopafdeling en vragen we of het nieuwe product ontworpen moet worden voor gevaarlijke gebieden. Op dat moment weten onze mensen precies wat ze aan het doen zijn en waar ze op moeten letten in het ontwerp. We hebben sjablonen gemaakt om ons te helpen, een checklist als het ware, die we doorlopen. Heel belangrijk is dat we als onderdeel van dit proces ook een ontstekingsbronanalyse uitvoeren. Met andere woorden, we controleren systematisch of ons product een ontstekingsbron heeft. Hiervoor bestaan ook verschillende sjablonen. Als je dit op een gestructureerde manier doet, dan kun je er heel zeker van zijn dat er geen ontstekingsvonken worden gegenereerd door het product.
Maar dat was het gebied dat ons zorgen baarde. Het is ook interessant voor de klant aan de andere kant. Hier is er de ATEX-bedrijfsrichtlijn 1999/92/EG. De exploitant is allereerst verantwoordelijk voor het opstellen van een explosieveiligheidsdocument. Dit betekent onder andere dat hij een risicobeoordeling moet uitvoeren. Hij moet nagaan waar het product wordt gebruikt, wat daar kan gebeuren, wie zich in dit gebied bevindt en hoe getraind deze mensen zijn. De exploitant stelt daarom het explosieveiligheidsdocument op, voert een risicobeoordeling uit en - wat vooral belangrijk is - overweegt op basis hiervan een beschermingsconcept. Wat kan hij doen om ervoor te zorgen dat werknemers en gebruikers beschermd zijn tegen explosies? Ook dit moet in het explosieveiligheidsdocument worden vermeld.
Welke maatregelen kunnen worden genomen ter bescherming tegen explosies?
Er zijn drie stappen die je moet volgen:
1. Stap:
U moet ervoor zorgen dat er geen explosieve atmosfeer is. Met andere woorden, beïnvloed de mengverhouding tussen zuurstof en brandstof zodat er geen explosie kan ontstaan. Het moet echter ook gezegd worden dat deze eerste stap ook de moeilijkste is. Als ik gevaarlijke stoffen opsla, sla ik ze op omdat ik ze nodig heb. En dan ontstaat er automatisch een explosieve atmosfeer. Dit betekent dat je er misschien voor kunt zorgen dat de mengverhouding wordt gewijzigd. Dat doen we in onze ruimtesystemen, bijvoorbeeld door technische ventilatie te installeren.
2. Stap:
De volgende stap is voorkomen dat een ontstekingsbron effectief wordt. Dit betekent dat als er een explosieve atmosfeer bestaat maar er geen ontstekingsbron is, er voorlopig niets kan gebeuren.
3. Stap:
Als dit niet werkt, zou de derde stap zijn om de explosie in te dammen tot een onschadelijk niveau. Dit is al heel specialistisch en waarschijnlijk zal niet iedereen hier direct mee om kunnen gaan. Een voorbeeld hiervan is het onderwerp drukontlasting. Je hebt een ruimtesysteem en daarin heerst een explosieve atmosfeer. Dus daar kan op een gegeven moment iets gebeuren. We gebruiken dan overdrukkleppen om ervoor te zorgen dat de druk van een explosie in één richting wordt verlaagd. Deze overdrukkleppen worden geïnstalleerd op de daken van ruimtesystemen waar in de regel niemand gewond kan raken. Omgekeerd, als deze overdrukkleppen er niet zouden zijn, zou de zwakste schakel misschien de deur zijn. Als de deur bij een explosie open zou barsten, zouden de mensen in de ruimte in groot gevaar zijn. De installatie van een overdrukklep in het dak kan daarom een belangrijke maatregel zijn.
U moet dus nadenken over welke opties mogelijk en verstandig zijn. De drie punten nogmaals: Ten eerste probeer je de vorming van een explosieve atmosfeer te voorkomen. Ten tweede probeer je effectieve ontstekingsbronnen te vermijden. En ten derde, als deze eerste twee punten echt helemaal niet kunnen worden voorkomen, probeer je de explosie te beperken of terug te brengen tot een ongevaarlijk niveau.
Wat moet je weten over het categoriseren van Ex-zones?
De term “zone-indeling” speelt een belangrijke rol op het gebied van ATEX. Zone-indeling betekent dat het gebied waarin een explosieve atmosfeer kan voorkomen, wordt beoordeeld en ingedeeld. Het gebied wordt onderverdeeld in drie verschillende Ex-zones. Deze zijn als volgt ingedeeld: Ex-zones 0, 1 en 2. Zone 0 bevindt zich direct in het gebied van de gevaarlijke stof waar een explosieve atmosfeer heerst. Zone 1 bevindt zich in de omgeving. Zone 2 bevindt zich in de omgeving en iets verder weg. Er moet ook rekening worden gehouden met het tijdsaspect.
Neem als voorbeeld een vat gevuld met een bepaalde hoeveelheid vloeistof waarboven zich een explosieve atmosfeer heeft gevormd. Zone 0 zou zich direct in het vat boven de vloeistof bevinden. Men zegt dat de explosieve atmosfeer hier vaak of permanent aanwezig is. In zone 1, de wat zwakkere zone, is tijdens normaal bedrijf af en toe een explosieve atmosfeer aanwezig. Ik zeg expres normaal bedrijf omdat er ook incidenten kunnen zijn waar de operator apart rekening mee moet houden. In zone 2 komt de explosieve atmosfeer normaal gesproken slechts zelden en gedurende korte perioden voor tijdens normaal bedrijf.
Een gedetailleerde uitleg over de EX-zones vindt u een tijdschriftartikel in over ATEX-etikettering.
Waar moet u op letten bij de aanschaf van producten voor gevaarlijke omgevingen?
Etikettering is in deze context erg belangrijk. Er zijn drie explosiebeschermingszones: 0, 1 en 2 - waarom worden ze eigenlijk ingedeeld? Duidelijk omdat producten niet altijd ontworpen zijn voor de hoogste Ex-zone. Gebruikers denken vaak dat producten alleen in gevaarlijke gebieden kunnen worden gebruikt als ze gelabeld zijn. Dit is echter niet het geval. Niet elk product hoeft gelabeld te zijn. Alleen producten die onder de ATEX-richtlijn vallen, moeten worden geëtiketteerd. Dit geldt onder andere als de producten een potentiële ontstekingsbron hebben die een effectieve ontstekingsbron kan worden. Als het product deze ontstekingsbron niet heeft, kan er niets gebeuren als het wordt gebruikt in een Ex-zone. Daarom hoeft het product in dit geval niet geëtiketteerd te worden.
Het punt dat gebruikers altijd verontrust, is wanneer een product geen etikettering heeft. Een product zonder etikettering is ofwel helemaal niet geschikt voor de Ex-zone of het hoeft helemaal niet geëtiketteerd te worden omdat het geen explosieve atmosfeer kan ontsteken of niet onder de ATEX-richtlijn valt. Alleen wanneer een product met een potentieel effectieve ontstekingsbron is ontworpen voor gebruik in een potentieel explosieve atmosfeer, moet het worden geëtiketteerd met een nauwkeurige beschrijving van de Ex-zone waarin het mag worden gebruikt. Daarom is de uitwisseling van kennis en communicatie tussen de distributeur en de operator erg belangrijk. De operator weet precies waar hij een product wil gebruiken en wij als fabrikant kunnen hem dienovereenkomstig adviseren welke producten geschikt zijn voor zijn toepassing.
FAQ - Veelgestelde vragen
Hier vindt u antwoorden op veelgestelde vragen over explosiebeveiliging.
Explosiebeveiliging verwijst naar explosiebeveiliging. Dit is een reeks maatregelen die worden genomen om het explosierisico te minimaliseren in omgevingen waar ontvlambare gassen, ontvlambare vloeistoffen zoals verf of oplosmiddelen en hun dampen, nevels of stof aanwezig zijn. Het doel is om werknemers en systemen in het bedrijf te beschermen. Explosiebeveiliging is vooral belangrijk in industriële sectoren zoals de chemische industrie, de olie- en gasindustrie, raffinaderijen, de farmaceutische industrie, mijnbouw en andere gebieden waar explosieve atmosferen kunnen voorkomen.
Explosiebeschermingszones, ook wel potentieel explosieve atmosferen genoemd, zijn volgens de ATEX-richtlijnen onderverdeeld in drie categorieën (ATEX-zones): Ex-beschermingszones 0, 1 en 2.
Ex-zone 0: In deze zone is voortdurend of gedurende lange perioden een explosieve atmosfeer aanwezig, bijvoorbeeld door gassen, dampen of nevel. Deze atmosfeer kan tijdens normaal bedrijf of af en toe voorkomen. In zone 0 zijn voortdurend of gedurende lange perioden explosieve mengsels aanwezig, zodat speciale voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen.
Ex-zone 1: In deze zone komt tijdens normaal bedrijf af en toe een explosieve atmosfeer voor. Vergeleken met zone 0 is de explosieve atmosfeer minder vaak en minder lang aanwezig. Dit zijn zones waar een gevaarlijke atmosfeer kan voorkomen tijdens normale bedrijfsomstandigheden, bijvoorbeeld bij lekken of storingen.
Ex-zone 2: In deze zone komt een explosieve atmosfeer zelden voor en normaal gesproken slechts gedurende korte perioden. In het algemeen zijn dit gebieden waar een gevaarlijke atmosfeer niet of slechts gedurende korte tijd onder normale bedrijfsomstandigheden te verwachten is.
De indeling in Ex-zones is van groot belang omdat dit de selectie en het gebruik van geschikte producten en apparatuur in explosiegevaarlijke omgevingen vergemakkelijkt.Ex-Schutz-Zonen, auch explosionsgefährdete Bereiche genannt, sind laut ATEX-Richtlinien in drei Kategorien (ATEX-Zonen) unterteilt: Ex-Schutz-Zonen 0, 1 und 2.
Nee, zonering is niet verplicht, alleen optioneel.
Er bestaan verschillende wettelijke voorschriften op het gebied van explosiebeveiliging, die per land en regio kunnen verschillen. De belangrijkste internationale en Europese richtlijnen en normen zijn onder andere de ATEX-richtlijn, het IECEx-certificeringssysteem, de NFPA-normen en de NEC in de VS.
Volgens de verordening gevaarlijke stoffen moeten bedrijven een zogenaamd “explosieveiligheidsdocument” opstellen als gevaarlijke explosieve mengsels kunnen ontstaan of al aanwezig zijn zonder beschermende maatregelen.
Primaire explosiebeveiliging verwijst naar maatregelen om explosies te voorkomen door potentiële ontstekingsbronnen te elimineren of te minimaliseren. Secundaire explosiebeveiliging is gericht op het beperken van de gevolgen van een explosie en het waarborgen van de veiligheid van mensen en systemen.
Een explosieveiligheidsdocument bevat verschillende details en informatie die relevant zijn voor het veilig omgaan met explosieve atmosferen. Typische inhoud van een explosieveiligheidsdocument is
Algemene beschrijving van de handeling
Beoordeling van het explosiegevaar
Indeling in zones met explosiegevaar
Identificatie van potentiële ontstekingsbronnen
Primaire maatregelen ter bescherming tegen explosiegevaar
Secundaire maatregelen ter bescherming tegen explosiegevaar
Controle en onderhoud
Opleiding en instructies
Explosiebeveiliging: potentiële gevaren herkennen en veiligheid garanderen
Explosiebeveiliging is een belangrijk onderwerp in alle industrieën, omdat gevaarlijke stoffen aanzienlijke potentiële gevaren met zich meebrengen. Het is belangrijk om de angst hiervoor weg te nemen en actief om te gaan met de richtlijnen en maatregelen voor de bescherming van medewerkers en installaties. Indeling in Ex-zones, naleving van de relevante richtlijnen en de keuze van geschikte producten spelen een belangrijke rol bij explosiebeveiliging. Preventieve maatregelen zoals het beïnvloeden van
Soortgelijke berichten
De technische informatie op deze pagina is met zorg en naar ons beste weten en overtuiging samengesteld. Niettemin kan DENIOS B.V. geen enkele garantie of aansprakelijkheid aanvaarden, contractueel, rechtmatig of anderszins, voor de actualiteit, volledigheid en correctheid, noch jegens de lezer, noch jegens derden. Het gebruik van de informatie en inhoud voor eigen of derde doeleinden is dan ook voor eigen risico. Neem in ieder geval de plaatselijk en actueel geldende wetgeving in acht.
- Uw bestelgeschiedenis bekijken
- Verlanglijst en winkelwagen opslaan
- Sla de gewenste betaalmethode op voor toekomstige bestellingen
Bel ons of mail naar info@denios.nl en wij helpen u graag verder.
Let op: vanwege de feestdagen kan het zijn dat uw bestelling later geleverd wordt dan u van ons gewend bent. Wij bedanken u voor uw begrip.